Ambalaj ürün ve tüketici arasındaki zincirde son halkayı oluşturan bir konumdadır. Ambalajlanmış ürünlerde satın alma kararının üçte ikisinin raftaki ambalajın etkisiyle yönlendiği ortaya çıkmıştır. Ambalaj rafta olduğu süre içinde sizin marka imajınızı ve satış felsefenizi tanıtır. Bu durum ise tasarımına diğer tanıtım konularında ele alınan strateji paralelinde yaklaşılması gereğini doğurur.
Günümüzde ürünün tüketiciye ulaşma aşamasındaki maliyeti gitgide artmaktadır. Bu yüzden müşteri, ambalajın sadece korumanın dışında satışta da önemli rolü olduğuna ikna olmak durumundadır .. :Ambalaj diğer medyalarla karşılaştırıldığında, ucuz ve uzun zaman etkin bir yapı içinde yer alır. Tasarlanan ambalajın maliyeti, içindeki ürünün değerine ve pazardaki ambalajın konumuna bağlı olarak artsa da genelde tüm üretim bütçesinin ortalama %8-10 kadarı ambalaj için ayrılır.
Ambalaj Stratejisi
Mal üreten şirketlerin reklam stratejisi içinde, ambalaj stratejisi önemli rol oynar. Bunun başta gelen sebeplerinden bir kaçı ise; tüketicinin pek çok şeyi direkt ambalaj üzerinden öğrenmesi, çoğu zaman ürünün tanınması ve diğerlerinden ayrılması, ambalajı sayesindedir. Ambalaj tüm strateji içinde marka imajını satış noktasına getirmekle sorumludur. Bu stratejinin oluşturulması sırasında pazarlama bilgileri etkin bir ambalaj tasarımı için önemli rol oynar.
Ürün Sınıflandırılması; Eğer varsa ürünün aynı marka ve yakın ürünler arasındaki sınıflandırılması demektir. Tasarlanan ürün hem kendi görselliğine sahip olmalı hem de ailenin diğer üyeleri ile ilişki içinde olmalıdır.
Rekabet; Rekabet tasarım çalışmasında pek çok noktada temeli oluşturur. Ürünün sahip olduğu ve rakiplerin sahip olmadığı pozitif noktaların mesajı verilmeye çalışılır. Bu aşama kimi noktaların sorgulanması gerekmektedir. Bu sorgulama ambalaj tasarımının amaçlarını ortaya koyar.
- Markanızın ve rakiplerin güçlü ve zayıf yanları nelerdir?
- Rakiplerin durumları ve tavırları nelerdir?
- İletişimde öncelikle yer alması gerekenler nelerdir?
- Ürünün fiyat-değer seviyesi nedir?
- Çağıran ve iştahlandıran faktörler neler olabilir?Markanızın ve rakiplerin güçlü ve zayıf yanları nelerdir?
- Rakiplerin durumları ve tavırları nelerdir?
- İletişimde öncelikle yer alması gerekenler nelerdir?
- Ürünün fiyat-değer seviyesi nedir?
- Çağıran ve iştahlandıran faktörler neler olabilir?
- Diğer rakiplerle olan karşılaştırmada ne gibi noktalar ortaya çıkabilir?
Tüketici; Belirlenerek strateji çalışmasının önemli noktalarından birini oluşturur. Bu aşamada hedef kullanıcının alışkanlıklarını, karakterini, satın alma yöntemi, toketicinin hayata ait sayısal ve psikolojik bilgilerin bilinmesi gerekir.
- Tüketici ambalajla ne yapacak?
- Tüketici ambalaja ne kadar dikkat edecek (konum-süreç ilişkisi)
- Satınalma eylemi planlanmış mı? Yoksa anlıksal olarak mı gerçekleşecek?
- Tüketici bu tip bir ürün için ne kadar ödemek eğiliminde?
- Tüketici açısından ambalaj tasarım yapılacak ürün.: doğru fiyat değer seviyesinde mi
Konum; Ambalaj, markanızın konumunu kesin ve çabuk olarak tüketiciye ulaştırma karakterine sahip bir medyadır. Bu yüzden tüm satış stratejisi içinde ambalajın konumlandırılması oldukça özen ister, bu konumlandırma yukarıdaki sorgulamalar ışığında pazarlama uzmanlarınca yapılmalı ve ambalaj tasarımcısına verilmelidir.
Ambalaj Tasarım Amaçlarının Oluşturulması
Ürününüz ister varolan ürün sınıflandırılması içinde tamamen yeni, ister zaten varolan bir nitelikte olsun. Sizin ürününüz yeni ürün sınıflandırılması içinde ele alınmalıdır. Varolan ürünler bazı görsel ipuçları ile (ölçü, form, rafta yerleşim ve gösterim, silme zemin fotoğrafı kullanımı vs.) kendilerini tip olarak tanıtır durumda olabilirler, kimi zaman bu ipuçları tüketici tarafmdan büyük ölçüde benimsenmişse göz önünde bulundurmak gerekebilir.
Ambalaj üzerinde kullamlan grafik elemanların yansıtılması aşaması da dikkate alınması gerekir. Bu konumlandırma renk, tipografi, form ve görüntü gibi elemanlarla direkt veya dolaylı biçimde ambalaj tasarım üzerinde kendini göstermelidir. Tüm bu göstergeler tüketicinin kafasında bütünleşerek yaratılmak istenen konumlandırmanın oluşmasını sağlar.
Ambalajınız market rafında öne çıkan ve çekici bir özelliğe sahip olmalıdır. Bunu sağlayacak olan nedir? Bu ambalaj tasarımının başından sonuna kadar ele alınması ve çözümlenmesi gereken bir sorun olarak karşımıza çıkar. Kimi zaman tasarlanan ambalajın başarısı bu noktanın başarılı bir şekilde halledilmiş olup olmamasıyla değerlendirilir. Bu noktada ürünlerin yer aldığı market raflarını görsel bir kaleideskop’a benzetmek yerinde olur. Tüm bu görüntü kargaşası ve imaj bombardımanı içinde sizin ambalajınız her türlü grafik elemanı iletişim açısından işlevsel şekilde üzerinde barındırmalıdır.
Ambalajın formu, rengi, üzerindeki bilgilerin ele alınışı ürün/değer ilişkisi b ğlamında var olan tavrı ortaya koyar. Bununla birlikte kullanılan malzeme baskı türü vb. teknik özellikler de bu ilişkinin tasarıma yansıtılmasında etkendir.
Ambalajın markası ile olan ilişkisi kimi ürün veya marka mesajlarını satış noktasmda taşımasını gerekli kılar. Bunlar kimi zaman POP (Point of Purchase) denilen bayrak, afişet, stand, tanıtım panosu gibi elemanlardır. Bu elemanların ambalaja dikkat çekmesi ve yükümlü olduğu mesajları vermesine, fakat ambalajm görsel etkisini zayıflatıcı veya zedeleyici etkisinin oluşturulmamasına özen gösterilmelidir.